Ο φυτοπαθογόνος μύκητας Armillaria mellea εμφανίζει
μεγάλη διάδοση στην Ελλάδα, με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης προσβολών σε
πρόσφατα εκχερσωμένα εδάφη, καθώς και σε περιπτώσεις επαναφύτευσης μετά από
εκρίζωση άλλης δενδρώδους καλλιέργειας.
Γενικά χαρακτηριστικά σηψιρριζιών από τον φυτοπαθογόνο μύκητα Armillaria mellea
- 700 είδη ξενιστών κυρίως στην εύκρατη ζώνη
- 32 τουλάχιστον ξενιστές στην Ελλάδα:
- Όλα τα καλλιεργούμενα δενδροκομικά, αμπέλι, τα κυριότερα δασικά, πατάτα, αγκινάρα, καλλωπιστικά, αρωματικά (φασκόμηλο, ύσσωπος, ρίγανη, τσάι του βουνού, λεβάντα)
- Σημαντικές ζημιές: αμπέλι, ελιά, μηλοειδή, συκιά, εσπεριδοειδή
Συμπτωματολογία
- Εμφάνιση κατά κηλίδες - κατά θέσεις στους οπωρώνες (σε κύκλο ή γραμμοειδείς)
- Τους θερινούς μήνες εμφανίζονται έντονα τα γενικευμένα συμπτώματα
- Μετά τις βροχές εμφανίζονται τα παθογνωμονικά συμπτώματα-σημεία που οδηγούν σε διάγνωση
Χαρακτηριστικό της προσβολής είναι η εύκολη αποκόλληση του φλοιού. Μεταξύ του φλοιού και του ξύλου διακρίνονται οι υπόλευκες μυκηλιακές πλάκες που σχηματίζει ο μύκητας.
Λευκές μυκηλιακές πλάκες σε μορφή ριπιδίου που
σχηματίζει ο μύκητας Armillaria mellea μεταξύ του φλοιού και του ξύλου.
Παθογόνο αίτιο
- Κλάση: Basidiomycetes
- Τάξη: Agaricales
- Οικογένεια: Agaricaceae
- Γένος: Armillaria
- Είδος: Armillaria mellea
Επιδημιολογικά
χαρακτηριστικά - Παθογένεση:
Τρόπος μετάδοσης: ριζόμορφα, επαφή ριζών, χρήση
παλιών πασάλων
Τα ριζόμορφα είναι οι υπεύθυνοι μυκηλιακοί σχηματισμοί του
φυτοπαθογόνου (αναστομώσεις μυκηλιακών υφών) όσο αφορά στην εξάπλωσή του και
στην πρόκληση νέων μολύνσεων. Τα ριζόμορφα αναπτύσσονται στο έδαφος, φθάνοντας μήκη που μπορεί να ξεπερνούν τα 5 μέτρα.
Ριζόμορφα του μύκητα Armillaria mellea
- Βασιδιοσπόρια: έναρξη σαπροφυτικού κύκλου σε υλοτομηθέντα δέντρα
- Μεταφορά με το νερό του ποτίσματος ή της βροχής, με καλλιεργητικά εργαλεία, παπούτσια καλλιεργητών
- Η θερμοκρασία επηρεάζει έμμεσα μέσω της επίδρασής της στην ανάπτυξη των ριζών
- Υγρασία στο έδαφος ευνοεί την ανάπτυξη των ριζομόρφων
- Οι αρχικές μολύνσεις εμφανίζονται σε εξασθενημένα δέντρα με έστω πρόσκαιρη κάμψη ευρωστίας. Η μειωμένη ζωτικότητα του φυτού - ξενιστή οδηγεί σε μείωση της αναγωγικής ικανότητας ριζών κάτι που ευνοεί την οξείδωση των φαινολών από το μύκητα και κατά συνέπεια την παθογένεση. Αντιθέτως, οι υγιείς ιστοί εύρωστων δένδρων χαρακτηρίζονται από υψηλή αναγωγική κατάσταση ριζών απέναντι στους κινδύνους προσβολών από τον φυτοπαθογόνο μύκητα
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ
Στα δείγματα που
προσκομίζονται στο εργαστήριο γίνεται μικροσκοπική παρατήρηση των συμπτωματικών
φυτικών δειγμάτων, για διαπίστωση της παρουσίας τυχόν σημείων της ασθένειας
στους προσβεβλημένους φυτικούς ιστούς, ως πρώτο βήμα ταυτοποίησης της αιτιολογίας
της ασθένειας. Ακολούθως και με βάση τα ευρήματα των μικροσκοπικών παρατηρήσεων
θα γίνεται επιλογή κατάλληλου θρεπτικού υποστρώματος για την απομόνωση και
ταυτοποίηση του φυτοπαθογόνου μύκητα (ειδικά όταν απουσιάζουν παθογνωμονικά
συμπτώματα).
Οι απομονώσεις
φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών που προκύπτουν - κάθε φορά – καλλιεργούνται σε
υγρά θρεπτικά υποστρώματα (Potato Dexrose Broth,
Czapek Yeast Extract) με σκοπό την παραλαβή μυκηλίου και την
απομόνωση DNA. Στη
συνέχεια με τη βοήθεια της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης (PCR) και συγκεκριμένων
εκκινητών που στοχεύουν στο ριβοσωμικό DNA (ITS1
& ITS4 primers), πραγματοποιείται η
αλληλούχιση των μη μεταγραφόμενων περιοχών του ριβοσωμικού DNA (rDNA – ITS).
Η απομόνωση αυτών των περιοχών, η αλληλούχισή τους και σύγκρισή τους με τις
υπάρχουσες αλληλουχίες σε παγκόσμιες βάσεις δεδομένων (GenBank) οδηγεί στην ταυτοποίηση των
φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών που απομονώνονται από τα συμπωματικά τμήματα των
προσβεβλημένων φυτών.
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Χημική
αντιμετώπιση του παθογόνου: Η αντιμετώπιση του Armillaria mellea δεν είναι εφικτή με τη χρήση χημικών φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων.
Σήμερα, οι συνήθεις πρακτικές αντιμετώπισης περιορίζονται σε μια δέσμη μέτρων
πρόληψης και τήρησης κανόνων υγιεινής στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, όπως
εκρίζωση προσβεβλημένων φυτών και απομάκρυνση ή κάψιμο μαζί με το ριζικό τους
σύστημα, αποστράγγιση του εδάφους, ισορροπημένη λίπανση – άρδευση κ.τ.λ..
Η
αντιμετώπιση της σηψιρριζίας είναι δυνατή με την εφαρμογή βιολογικών παραγόντων
(μύκητες, βακτήρια, ιοί), τομέας
που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής εξαιτίας των σημαντικών πλεονεκτημάτων που τη
χαρακτηρίζουν (μειωμένες εισροές χημικών ουσιών στο περιβάλλον, μειωμένο κόστος
παραγωγής, ασφάλεια για το περιβάλλον, τον παραγωγό και τον καταναλωτή).
Οι μύκητες του γένους Trichoderma είναι ευρύτατα διαδομένοι στα καλλιεργούμενα εδάφη και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται εκτεταμένη εφαρμογή των μυκήτων αυτών ως βιολογικών παραγόντων εναντίον των περισσοτέρων εδαφογενών φυτοπαθογόνων μυκήτων. Η αυξημένη βιολογική δράση τους οφείλεται στην ικανότητα παραγωγής μεταβολιτών με αντιμυκητιακή δράση, σε φαινόμενα μυκοπαρασιτισμού αλλά και διέγερσης μηχανισμών ανθεκτικότητας των καλλιεργούμενων φυτικών ειδών. Παράλληλα, στις περισσότερες των περιπτώσεων, παρατηρείται προώθηση της ανάπτυξης των φυτών καθώς και βιοαποικοδόμηση συσσωρευμένων στο έδαφος χημικών ουσιών από λανθασμένες πρακτικές συστημάτων συμβατικής γεωργίας.
Προσφερόμενες
υπηρεσίες συνοπτικά:
- Διάγνωση, με εφαρμογή κλασσικών και μοριακών τεχνικών (τεχνικές ανάλυσης του DNA), των φυτοπαθολογικών προβλημάτων.
- Παραγωγή νεαρών δενδρυλλίων οπωροφόρων με ριζικό σύστημα αποικισμένο με βιοπαράγοντες του γένους Trichoderma και εμπλουτισμός των εδαφών με τους συγκεκριμένους ωφέλιμους μικροοργανισμούς, αποσκοπώντας σε σταδιακό ανταγωνιστικό περιορισμό των μολυσμάτων του φυτοπαθογόνου, δίνοντας μια αειφόρα λύση στο πρόβλημα της σηψιρριζίας.
- Εφαρμογή, με η μέθοδο του ριζοποίσματος, βιοπαραγόντων του γένους Trichoderma σε συγκέντρωση της τάξης των 10.000.000 / ml. Η συγκεκριμένη τακτική είναι ιδανική ως μέτρο πρόληψης, αλλά εφαρμόζεται και κατασταλτικά - με αξιοπρόσεχτη αποτελεσματικότητα - εναντίον του παθογόνου σε οπωρώνες που αντιμετωπίζουν προβλήματα σηψιρριζιών με σκοπό την παρεμπόδιση επέκτασης των προσβολών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου